متفرقه

آشنایی با آثار هوشنگ ابتهاج (سایه) + بیوگرافی

هوشنگ ابتهاج متخلص به ه. ا. سایه، شاعری نامدار و پژوهشگر  ایرانی می‌باشد. به دلیل استعداد منحصر به فرد در سرودن شعر به دو سبک کلاسیک و نو، از جایگاه ویژه ای در میان اهالی ادب برخوردار است. این جایگاه تنها به حوزه ادبیات محدود نمی شود. ابتهاج در بین مردم همواره به عنوان شاعری شناخته می شود که مضامین اجتماعی و دغدغه های خود را با هنرمندی در قالب شعر بیان کرده است. مضامین گیرا و جذاب، تشبیهات و استعاره ها، تصاویر بدیع و زبان روان و موزون از ویژگی های بارز شعر سایه است.

بیوگرافی هوشنگ ابتهاج

امیر هوشنگ ابتهاج از شاعران به نام عصر حاضر بوده است. او در ششم اسفند سال 1306 هجری شمسی در شهر رشت دیده به جهان گشود. پدر او (آقاخان ابتهاج) مدتی رئیس بیمارستان پورسینای شهر رشت و از پزشکان این شهر بود. دوره ابتدایی را در رشت و دبیرستان را در تهران گذراند. ابتهاج در جوانی عاشق دختری ارمنی به نام گالیا شد که در رشت زندگی می کرد. همین عشق دوران جوانی سرچشمه اشعار عاشقانه او شد. بعدها که ایران غرق خون‌ریزی و جنگ و بحران شد، ابتهاج شعری به نام (دیرست گالیا…) با اشاره به‌ همان روابط عاشقانه‌اش در گیر و دار مسائل سیاسی سرود.

 

او تخلص خود را مرد سایه قرار داد. نخستین کتابش را در سال 1325 و با نام (نخستین نغمه ها) منتشر کرد. او همچنین در برنامه گل ها که در رادیو پخش می شد فعالیت داشت. وی پایه گذار برنامه موسیقیایی گلچین هفته بود. وی در سال 1366 به همراه خانواده خود به آلمان مهاجرت کرد. بعدها منزل شخصی هوشنگ ابتهاج که به دست خودش در ایران ساخته شده بود، به عنوان یک اثر با ارزش با نام خانه ارغوان توسط سازمان میراث فرهنگی به ثبت رسید. علت این نام گذاری وجود درخت ارغوان در حیاط این خانه بود که در وصف این درخت نیز شعری با نام ارغوان سروده بود.

بیشتر بخوانید: آشنایی با اشعار عاشقانه فارسی + تاریخچه اشعار عاشقانه

آشنایی با آثار هوشنگ ابتهاج(سایه)

ما به برخی از مهم ترین  آثار هوشنگ ابتهاج در این بخش اشاره خواهیم کرد تا بیشتر با افق فکری او آشنا شوید.

1. کتاب حافظ به سعی سایه

از مهم ترین آثار مرد سایه می توان به (حافظ به سعی سایه) اشاره نمود. این کتاب در سال 1372 شمسی در نشر کارنامه به چاپ رسید. او در این اثر به تصحیح و تدوین دیوان حافظ پرداخته است. در همین حین که در حال کار بر روی دیوان حافظ بود به آلمان رفت و در شهر کلن اقامت گزید. ادامه کار را در آن جا دنبال کرد. این اثر  بعد از انتشار، به عنوان کتاب شایسته در مراسم کتاب سال جمهوری اسلامی ایران مورد تقدیر قرار گرفت. این کتاب حاصل سال ها پژوهش ادبی و حافظ شناسی می باشد که امیرهوشنگ ابتهاج زحمات زیادی برای آن کشیده است. او در مقدمه کتاب، این اثر فاخر و ارزشمند را تقدیم به همسرش نمود. برای مشاهده و خرید کتاب حافظ به سعی سایه، به وب سایت فروشگاهی اردیبهشت بوک مراجعه کنید.

2. کتاب پیر پرنیان‌اندیش

در سال 1392 کتاب پیر پرنیان‌اندیش را منتشر کرد. هوشنگ ابتهاج در گفت و گو با میلاد عظیمی و عاطفه طیه خاطرات خود را در دهه نهم زندگی اش بیان کرد. کتاب پیر پرنیان‌اندیش در کم تر از یک ماه به چاپ دوم خود رسید. هوشنگ ابتهاج در این کتاب نظرات و عقاید خود را درباره بسیاری از چهره ها به نام موسیقی و شعر و سیاست در زمان خود بیان می کند. وی در این کتاب تأیید می‌کند که آزادی او از زندان پس از نامه محمدحسین شهریار به سیدعلی خامنه‌ای مبنی بر اینکه «وقتی سایه در بند بود، فرشتگان بر عرش خدا گریستند» صورت گرفت. ابتهاج پس از یک سال از زندان آزاد می شود. برای مشاهده و خرید کتاب پیر پرنیان اندیش، به وب سایت فروشگاهی اردیبهشت بوک مراجعه کنید.

3. کتاب بانگ نی

نام کتاب بانگ نی برگرفته از شعری در قالب مثنوی می باشد که در این کتاب انتشار داده شد. بخش هایی از آن را شاعر به مناسبت های مختلف منتشر کرده است. اشعار این مثنوی بارها توسط شاعر اصلاح شد. پس از سال ها، تقریباً یک دهه پیش در سال 1384، انتشارات کارنامه و در زمان حیات بنیانگذار و مدیر آن، محمد زهرایی، و با تهیه و تنظیم او کتاب را منتشر کرد. در همان سال توزیع کتاب انجام شده، ممنوع گردید. سپس 9 سال بعد این محصول و در نوامبر 2016 توزیع و منتشر شد. برای مشاهده و خرید کتاب بانگ نی، به وب سایت فروشگاهی اردیبهشت بوک مراجعه کنید.

سایر آثار هوشنگ ابتهاج

از دیگر آثار هوشنگ ابتهاج می توان به کتاب سراب، سیاه مشق، شبگیر، یادنامه، چندبرگ از یلدا، زمین، صبح شب یلدا، یادگار خون سرو و تاسیان مهر اشاره نمود.

جوایز مهم ادبی

در 10 مهر 1395 هجری شمسی بیست و سومین جایزه ادبی و تاریخی محمد افشار یزدی در باغ موقوفات افشار را از آن خود کرد. این هدیه توسط اعضای هیئت گزینش این جایزه به وی اهدا گردید. پنج شنبه 21 مهرماه 1396 در مراسم اختتامیه ششمین جشنواره بین المللی، جایزه «هنر برای صلح» به هوشنگ ابتهاج و 3 هنرمند دیگر اهدا شد.

ویژگی اشعار هوشنگ ابتهاج(سایه)

غلام حسین یوسفی (ادیب، نویسنده، مترجم، مصحح متون و استاد برجسته ادبیات فارسی) درباره شعر سایه می‌گوید: «در غزل معاصر فارسی، اشعار سایه از جمله آثار خوب و خواندنی است. مضامین گیرا و جذاب، تشبیهات، صور خیال بدیع و استعاره ها، موزون، زبان روان، خوش آهنگ سازی و هماهنگ با غزل از ویژگی های شعر اوست.» همچنین رنگ لطیف اجتماعی آن یادآور سیره دلنشین حافظ است. از جمله غزل‌های برجسته می‌توان به دوزخ روح، شبیه خون، خون‌ بها، گریه لیلی، چشمی کنار پنجره و انتظار اشاره کرد.

بیشتر بخوانید: گلچینی از اشعار عاشقانه فروغ فرخزاد + بیوگرافی

هوشنگ ابتهاج و نیما یوشیج

سایه در شروع مانند شهریار، مدتی کوشید راه نیما را طی کند. نگرش مدرن و اجتماعی شعر نیما، به ویژه پس از نوشتن ققنوس، با طبیعت او که شاعری غزل سرا بود، هماهنگی نداشت. پس راه خودش را که غزل نوشتن بود در پی گرفت.

 

گزیده ای از اشعار کوتاه هوشنگ ابتهاج

نشسته ام به در نگاه می کنم
دریچه آه می کشد
تو از کدام راه می رسی؟
خیال دیدنت چه دلپذیر بود
جوانی ام درین امید پیر شد
نیامدی و دیر شد…

—-

به خوابی دیدمش غمگین نشسته
گرفته در بغل چنگی گسسته

من این چنگ حزین را می شناسم
دریغا عشق من ، عشق شکسته

—-

سپیده سر زد و مرغ سحر خواند
سپهر تیره دامان زرافشاند

—-

من آن ابرم که می خواهد ببارد
دل تنگم هوای گریه دارد

دل تنگم غریب این در و دشت
نمی داند کجا سر می گذارد

وفات و خرید آثار این اهل قلم از اردیبهشت بوک

هوشنگ ابتهاج در 19 مرداد سال 1401 هجری شمسی در سن 94 سالگی در شهر کلن آلمان به علت نارسایی کلیه و کهولت سن، دار فانی را وداع گفت. در صبح پنجشنبه مورخ 5 شهریور 1401 در باغ محتشم رشت به خاک سپرده شد. شما می توانید تمامی آثار هوشنگ ابتهاج را از بخش شعر و کتاب بزرگسال وب سایت رسمی اردیبهشت بوک خریداری نمایید.

مشاهده بیشتر

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا